- Een groep wetenschappers vindt dat ons voedselsysteem fundamenteel op de schop moet.
- In plaats van lage voedselprijzen en efficiënte productie moet gezondheid voorop staan.
- De onderzoekers pleiten onder meer voor een belasting op rood vlees, suiker en zout.
Ons voedselsysteem draagt steeds meer bij aan “een zieker wordende planeet en aan zieke mensen” en moet daarom fundamenteel veranderen, stelt de Wetenschappelijke Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding (RIDLV).
De onafhankelijke denktank, waar onder anderen emeritus hoogleraar Herman Wijffels lid van is, pleit voor een systeem “dat gezondheid vooropstelt”, in plaats van lage voedselprijzen en efficiënte productie op korte termijn.
Met gezondheid bedoelt de raad drie dingen: de gezondheid van consumenten, die kwalitatief goed voedsel moeten krijgen, de “ecologische gezondheid” van de planeet én “gezonde sociaal-economische omstandigheden voor boeren en andere beroepsgroepen in het voedselsysteem”.
Dat is nog niet zo makkelijk, want maatregelen “kunnen elkaar ook bijten”. De denktank pleit voor maatregelen die “bijdragen aan drie doelen tegelijk”.
Om dat voor elkaar te krijgen, moeten burgers, boeren, supermarkten en andere bedrijven, maatschappelijke organisaties en mensen uit de gezondheidssector met elkaar in gesprek gaan. De Raad stelt voor om hier een vast beraad voor in het leven te roepen.
"Er is veel meer samenhang en samenwerking nodig", zegt voorzitter Edith Lammerts van Bueren. "Maar dat moet niet louter top-down of via het klassieke poldermodel, want er is meer inbreng uit de samenleving nodig."
Heffing op rood vlees en suiker
Verder doen de wetenschappers concrete voorstellen aan "de hoofdrolspelers in het voedselsysteem". Zo zou de overheid heffingen moeten invoeren op rood vlees en toegevoegde suiker en zout. Groenten en fruit zouden juist goedkoper moeten worden en kindermarketing voor ongezond en onduurzaam voedsel moet in de ban, vindt de denktank.
De aanbeveling aan supermarkten is om gezonde keuzes te promoten en een hogere prijs te gaan betalen aan boeren die goed scoren op "drievoudige gezondheid", zoals de raad het noemt. Het advies aan de voedingsindustrie is om te stoppen met "ultrabewerkt voedsel".
In het rapport wordt verder nog eens benadrukt dat het stikstofprobleem moet worden opgelost. De opstellers merken op dat het overheidsbeleid op dit punt "een bron van ergernis" is.
"Met name veehouders hebben decennialang investeringen gedaan om de ammoniakemissie te verminderen. Daarmee hebben ze een fors resultaat geboekt: bijna 70 procent reductie in ruim 25 jaar. Toch is dat niet voldoende, want de stikstofuitstoot is nog altijd aanzienlijk hoger dan de vegetatie in veel Nederlandse natuurgebieden kan verdragen."
